Adım Adım Kooperatif Nasıl Kurulur?

Kooperatifler, ortaklarının ekonomik çıkarlarını korumak ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan tüzel kişiliğe sahip işletmelerdir. Türkiye’de kooperatif kurulumu, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. İşte bir kooperatif kurma sürecine dair detaylı adımlar:

1. Kooperatif Türünü Belirleme

Kurulacak kooperatifin türünü belirlemek ilk adımdır. Kooperatif türleri şunlardır:

• Tarım Kooperatifleri (Tarım Satış, Tarım Kredi, Sulama vb.)

• Konut Yapı Kooperatifleri

• Tüketim Kooperatifleri

• Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri

• Taşıma Kooperatifleri

• Kredi ve Kefalet Kooperatifleri

Her tür kooperatifin kuruluş şartları ve üyelik kriterleri farklılık gösterir.

2. Kurucu Ortakların Belirlenmesi

Kooperatif kurulabilmesi için en az 7 kurucu ortağın bir araya gelmesi gerekir. Bu kişiler:

• Tüzel kişi veya gerçek kişi olabilir.

• Ortaklar arasında Türk vatandaşlarının bulunması zorunludur.

3. Ana Sözleşmenin Hazırlanması

Ana sözleşme, kooperatifin işleyiş kurallarını belirleyen belgedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan tip ana sözleşme kullanılmalıdır. Ana sözleşmede yer alması gereken başlıca bilgiler:

• Kooperatifin unvanı ve merkezi

• Ortaklık şartları

• Sermaye miktarı ve ortakların payları

• Yönetim kurulu ve denetim kurulu seçimi

• Kooperatifin amacı ve faaliyet alanı

• Kar dağıtım esasları

4. Ana Sözleşmenin Noter Onayı

Hazırlanan ana sözleşme, noter huzurunda imzalanmalı ve noter tasdikli hale getirilmelidir. Bu süreçte:

• Noter ücreti ödenir.

• Tüm kurucu ortakların kimlik bilgileri ve imzaları alınır.

5. Sermaye Taahhüdü ve Pay Bedelleri

Kooperatif sermayesi, ortakların pay bedelleri ile oluşturulur.

• Pay bedelleri nakit olarak tahsil edilir.

• Sermaye miktarı, kooperatif türüne ve faaliyetine göre değişiklik gösterebilir.

6. Ticaret Siciline Kayıt

Ana sözleşmenin noter onayından sonra, kooperatif Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil ettirilir.

• Tescil başvurusunda gerekli belgeler:

  • Ana sözleşme (noter onaylı)

  • Kurucu ortakların kimlik bilgileri

  • Yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin listesi

  • Adres beyanı

• Tescil işlemi tamamlandıktan sonra kooperatifin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanı yapılır.

7. Vergi Dairesine Kayıt

Kooperatifin ticari faaliyetlere başlayabilmesi için vergi kaydının yapılması zorunludur.

• Vergi dairesine başvuruda gerekli belgeler:

  • Ticaret sicil gazetesi ilanı

  • Ana sözleşme

  • Ortakların kimlik bilgileri

  • İmza sirküleri

• Vergi levhası çıkartılır ve muhasebe işlemleri başlatılır.

8. Belediye ve SGK İşlemleri

• Kooperatifin faaliyet göstereceği adrese uygun olarak işyeri açma ruhsatı alınır.

• Çalışan istihdamı varsa, SGK kaydı yapılmalıdır.

9. Banka Hesabı Açılması

• Kooperatif adına bir banka hesabı açılmalıdır.

• Ortaklardan toplanan sermaye ve diğer gelirler bu hesapta toplanır.

10. Kooperatifin Faaliyete Başlaması

Tüm resmi işlemler tamamlandıktan sonra kooperatif, faaliyetlerine resmen başlayabilir.

• Yönetim kurulu toplantıları yapılır.

• Ortaklar genel kurulu organize edilir.

• Mali planlama yapılır ve faaliyet raporları hazırlanır.

Kooperatifin Yönetim Yapısı

Kooperatiflerde yönetim yapısı şu organlardan oluşur:

1. Genel Kurul: Tüm ortakların katıldığı ve kararların alındığı en üst organdır.

2. Yönetim Kurulu: Kooperatifin faaliyetlerini yürütmekle sorumludur.

3. Denetim Kurulu: Kooperatifin mali işlemlerini denetler ve raporlar.

Kooperatifin Sona Ermesi ve Tasfiye Süreci

Kooperatifin kapatılması veya tasfiyesi durumunda izlenecek adımlar:

• Genel kurul kararı ile tasfiye süreci başlatılır.

• Ticaret Sicili’ne tasfiye kaydı yapılır.

• Alacak ve borçlar kapatılır.

• Tasfiye işlemi tamamlandıktan sonra kooperatif, ticaret sicilinden silinir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Kooperatif kurulurken sermaye şartı var mı?

   • Evet, her ortak en az bir pay satın almak zorundadır. Sermaye miktarı kooperatif türüne göre değişir.

2. Kooperatiflerde yönetim kurulu üyeleri nasıl seçilir?

   • Yönetim kurulu, genel kurulda seçilen üyelerden oluşur ve görev süresi genellikle 2 yıldır.

3. Kooperatifler vergiden muaf mıdır?

   • Kooperatiflerin bazı gelirleri vergiden muaf olabilir. Ancak ticari faaliyetlerde vergi yükümlülükleri vardır.

4. Kooperatif kurmak için belirli bir meslek grubuna dahil olmak gerekir mi?

   • Hayır, kooperatif ortakları herhangi bir meslek grubundan olabilir.

5. Kooperatiflerin kar dağıtımı nasıl yapılır?

   • Kar dağıtımı, genel kurulda alınan karara göre yapılır ve ortakların paylarına göre dağıtılır.